De Tsjernobylramp
door Arie van KleiIn de nacht van 25 op 26 april 1986 voltrok zich in de Oekraïne, in de kerncentrale nabij Tsjernobyl, een ramp. Tsjernobyl ligt 130 km ten noorden van Kiev en 16 km ten zuiden van de grens met Wit Rusland.
Oorzaak was een risicotest in reactor 4 van de kerncentrale, de laatste die in gebruik was genomen. De reactor sloeg op hol en er volgden explosies, waardoor grote hoeveelheden radioactieve stoffen uit het reactorvat in de atmosfeer terechtkwamen.In het begin hield de Sovjet Unie deze gebeurtenis stil, zodat het buitenland pas iets in de gaten kreeg nadat de wind de eerste wolken met radioactieve deeltjes uit de Oekraïne had meegevoerd over Wit- Rusland naar Zweden.
De eerste bewijzen van het ongeval werden in Zweden aangetroffen. In de vroege ochtend van maandag 28 april, twee dagen na de ramp dus, ontdekte een werknemer van de kerncentrale in Forsmark bij een routinecontrole, dat zijn schoenen radioactief waren. Hij meldde dit aan een veiligheidsinspecteur, waarna de bedrijfsleiding voor alle zekerheid alle 700 werknemers van de centrale aan een onderzoek onderwierp. Op de kleding van alle personeelsleden werd een stralingsniveau gemeten dat 5 tot 10 keer zo hoog was als normaal.
Toen ook een onderzoekslab in Uppsala een verhoogd stralingsniveau signaleerde kregen de Zweden het vermoeden, dat er ergens een nucleair ongeval moest zijn gebeurd. Maar waar?
Nog diezelfde dag, maandag 28 april, vroeg de Zweedse diplomaat voor wetenschap en techniek in Moskou om opheldering aan het Staatscomité voor het Gebruik van Kernenergie van de Sovjet Unie. Hij kreeg te horen dat het instituut niets wist over een ongeval met een nucleaire installatie op Sovjetgrondgebied. Ook de Zweedse ambassadeur kreeg geen informatie van het Ministerie van Binnenlandse Zaken in Moskou over een mogelijk ongeval met een Russische kerncentrale.
Na het aanvankelijk stilzwijgen werd op de avond van 28 april op de Russische staatstelevisie een kort perscommuniqué van de ministerraad van de Sovjet Unie voorgelezen: "Er heeft zich een ernstig ongeval voorgedaan in de kerncentrale van Tsjernobyl. Een van de reactoren is beschadigd”.
Nu 27 jaar na dato zijn de gevolgen nog steeds groot. De gebieden waar onze kinderen vandaan komen zijn ernstig getroffen en zullen nog honderden jaren last hebben van de straling in de bodem.
Eind november 2016 is door het Nederlandse bedrijf Mammoet, een nieuwe sarcofaag over de reactor gezet, ze hopen dat deze sarcofaag de reactor voor de komende 100 jaar beschermt.
>> lees en bekijk een NOS artikel over de sarcofaag